Langer thuis wonen met dementie is een steeds grotere belasting voor mantelzorgers. Zonder hulp van familie en vrienden is het meestal niet vol te houden, maar hulp vragen is beslist niet makkelijk. Het familie- en vriendengesprek is een waardevol hulpmiddel om tot een goede taakverdeling te komen. Tijdens de themabijeenkomst van het Deltaplan Dementie en de King Arthur Groep staan deze gesprekken centraal.
‘Er rust nog steeds een taboe op dementie en hulp vragen’, vertelt Monique Schouten, communicatie-adviseur van het Deltaplan Dementie tijdens de introductie van de bijeenkomst op 3 oktober. Zo’n 50 belangstellenden van thuiszorgorganisaties, zorginstellingen, gemeenten en andere organisaties bezoeken de bijeenkomst die wordt gehouden bij softwarebedrijf AFAS. Behalve software verkopen, draagt AFAS jaarlijks ook bij aan tientallen projecten in onder andere de zorg.
Hulp vragen is moeilijk
Mantelzorger Bea vertelt bijvoorbeeld dat haar kinderen lange tijd niet zagen hoe moeilijk de situatie was. Pas toen haar kinderen een keer zelf de zorg hadden ervaren, werden er maatregelen getroffen om haar te ontlasten. Mantelzorger Ad vertelt dat hij lange tijd niet wilde weten van hulp van buitenaf. Hij ging ver in het creatief aanpassen van zijn huis en eigen leven om de juiste zorg aan zijn vrouw te bieden. Thuiszorg schakelde hij pas in voor de zwaarste zorgtaken.
Tijdens de bijeenkomst laat lidorganisatie King Arthur Groep de meerwaarde zien van het familie- en vriendengesprek en hoe je dit als zorgprofessional kunt begeleiden. De behoefte aan zorg en ondersteuning bij dementie in de thuissituatie neemt toe. Jarcine Spaander, directeur van de King Arthur Groep merkt dat dit zich uit in een zoektocht naar de mogelijkheden om dit samen te doen met het informele netwerk van mensen. Dit zorgt niet alleen voor ontlasting van de mantelzorger. Ook voor degene met dementie is het prettig om vertrouwde mensen om zich heen te hebben. Maar dat het niet gemakkelijk is om hulp te vragen, blijkt uit de verhalen van twee aanwezige mantelzorgers. Zij zorgden voor het grootste deel zelf voor hun partner met dementie, maar merkten ook dat dit een zware opgave was en dat zij niet zonder extra hulp konden.
Met vrienden en familie in gesprek
Om opname in een verpleeghuis zo lang mogelijk uit stellen, is het belangrijk dat de mantelzorger de zorg met familie en vrienden kan delen, benadrukt Jarcine Spaander. Bij de King Arthur Groep maken zij hiervoor gebruik van de methodiek van het Ronde Tafel Gesprek. Voor dit initiatief ontvingen zij de erkenningsprijs van Denkbeeld. De ronde tafel is een manier om met elkaar in gesprek te gaan op basis van gelijkwaardigheid. De methode zorgt ervoor dat iedereen gehoord wordt en gezamenlijk toewerkt van voorstellen naar een definitief besluit waar iedere deelnemer achter staat. Met behulp van een voorbeeldsituatie wordt het verloop van het gesprek geïllustreerd. De deelnemers hebben de rol van zoon, dochter, vriendin of buurvrouw. Zij zoeken samen een oplossing voor de wens van de mantelzorger om zijn hobby’s weer te kunnen beoefenen.
Rol van de gespreksleider
Uit de zaal komen vervolgens diverse vragen over de rol van de gespreksleider. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om discussies te voorkomen, maar dit is essentieel om tot goede afspraken te komen. ‘Het familie- en vriendengesprek is geen therapie, zoals bij een familieopstelling’, waarschuwt Jarcine Spaander. De gespreksleider wijst daarom aan het begin van het gesprek op de ‘etiquette’ en herinnert de deelnemers hier wanneer nodig opnieuw aan. Het blijkt ook belangrijk om als gespreksleider een gelijkwaardige rol aan te nemen. Hij of zij stuurt niet in het proces om tot een voorstel te komen, maar legt de verantwoordelijkheid bij alle deelnemers neer. De gespreksleider is meer degene die de voorwaarden schept voor de gespreksvoering. En tot slot sluit de gespreksleider het gesprek ook af. Als er bezwaren blijven komen, dan is het beter om een nieuwe afspraak te maken.
Begin op tijd
Ter afsluiting komen mantelzorgers Ad en Bea samen met Jarcine tot een laatste belangrijke tip voor zorgprofessionals: je kunt niet vroeg genoeg beginnen om het vragen van hulp aan familie en vrienden ter sprake te brengen. Ad en Bea hadden allebei veel tijd nodig voordat ze de stap wilden zetten om hulp te vragen. En dat terwijl een Ronde Tafel Gesprek met vrienden en familie het begrip en de betrokkenheid vergroten en leidt tot een betere taakverdeling. Daarom dragen Jarcine en haar collega Anita Schimmel van de King Arthur Groep tijdens de bijeenkomst t-shirts met de boodschap: ‘Mantelzorger, kom uit de kast!’ De bijeenkomst heeft de zorgprofessionals handvatten geboden om hier in de praktijk mee aan de slag te gaan.
Dit verslag heb ik geschreven bij een bijeenkomst van Deltaplan Dementie.
Tags