Mannetjes van de Heliconius-vlinder gaan hun neus achterna om met vrouwtjes te paren zodra die uit hun pop kruipen. Zowel de geur van waardplant als die van rupsen is hierbij onweerstaanbaar.
Dit concluderen Amerikaanse onderzoekers in Animal Behaviour uit gedragsexperimenten met de vlinders. Over de sterke band tussen vlinders en hun waardplanten was al veel bekend, maar voor het eerst is de invloed van de plant op het voortplantingsgedrag van de vlinder aangetoond.
Zeker bij soorten waarvan vrouwtjes maar korte tijd vruchtbaar zijn, is het voor mannetjes belangrijk er vroeg bij te zijn. Daarom zoeken zij naar vrouwtjes in het popstadium en bewaken die. Tijdens het uitkomen van de vrouwtjesvlinder paart het mannetje met haar, leggen de auteurs uit. Om de aantrekkingskracht van waardplant Passiflora lutea te testen, vergeleken ze het gedrag van Heliconius charithonia-mannetjes op onaangetaste planten, planten met etende rupsen en planten met poppen.
De mannetjes bleken planten met rupsen ruim drie keer vaker te bezoeken dan andere planten. De bezoeken duurden ook langer. De onderzoekers denken dat aangevreten planten aantrekkelijker zijn door de vluchtige stoffen die ze verspreiden. Ze wilden zeker weten dat mannetjes niet alleen afkomen op de geur van de plant, maar ook op die van de rups zelf. Daarom testten ze de mannetjes ook met rupsen van een andere vlindersoort. De mannetjes vereerden rupsen van hun eigen soort vaker met een bezoek dan andere rupsen, wat suggereert dat ze soortgenoten al in een zeer vroeg stadium kunnen herkennen. Het onderzoeksduo concludeert dan ook dat zowel rups als plant mannetjes aanlokken.
Lokmiddel
Pas een paar dagen voordat een pop uitkomt, kan het mannetje op basis van de geur van de pop het geslacht vaststellen. Deze geur is echter niet op grote afstand te ruiken. De strategie van de mannetje is dan ook met herhaalde bezoekjes de ontwikkeling van rupsen en poppen in de gaten te houden.
Tot slot onderzochten de wetenschappers de rol van geur en zicht bij het vinden van rupsen. Ze gebruikten daarvoor geurloze neprupsen of verstopten de rupsen. De verstopte rupsen bleken net zo aantrekkelijk als controlerupsen, terwijl de neprupsen de mannetjes niet konden bekoren. Daarom wijzen de onderzoekers geur aan als belangrijkste lokmiddel voor de mannetjes.
Dit artikel is verschenen in vakblad Bionieuws.
Meer lezen?
Tags