Na een duik in zee op een zomerse dag bezorgt de frisse wind het lichaam kippenvel. Veel mensen krijgen de kleine bobbeltjes ook van muziek die hen op een bijzondere manier raakt en ervaren kippenvel op angstige momenten in het leven. Kun je kippenvel eigenlijk overal krijgen?
Het meest zichtbaar is kippenvel op de armen, maar ook op veel andere delen van het lichaam kan een kippenvelreactie optreden. Biologiedocent Peter Dijt vroeg zich af waarom we nooit kippenvel op ons gezicht krijgen. Om die vraag te beantwoorden, moeten we eerst weten hoe kippenvel precies ontstaat. Volgens de Canadese fysioloog George Bubenik begint een kippenvelreactie met het vrijkomen van stresshormoon adrenaline. Dit hormoon wordt geproduceerd als een dier het koud heeft of in een stressvolle situatie beland is, en is nodig als voorbereiding om te vechten of te vluchten.
Handpalmen
‘Ook bij mensen komt adrenaline vrij als we het koud hebben of sterke emoties ervaren. We merken het ook aan tranen, bezwete handpalmen, trillende handen of verhoogde bloeddruk en hartslag’, vertelt Bubenik. Tegelijk met deze reacties trekken kleine spiertjes in de huid samen: de erector pilae. ‘Door die samentrekking ontstaat een ondiep kuiltje in het huidoppervlak, waarbij het gebiedje eromheen omhoog komt. De samentrekking zorgt er ook voor dat de haren overeind gaan staan’, legt Bubenik uit. Dieren met een dikke vacht houden op deze manier meer warmte vast en lijken daarnaast groter in een bedreigende situatie, wat belagers afschrikt. Voor mensen heeft het krijgen van kippenvel tegenwoordig amper nut; mensen hebben nog maar weinig haar en hun huid is bovendien grotendeels bedekt, waardoor van extra warmte of afweer geen sprake meer is.
De vraag is nu of mensen overal kippenvel kunnen krijgen of dat het op bepaalde delen van onze huid nooit voorkomt. Mensen denken vaak kippenvel over hun hele lichaam en ook op hun gezicht te kunnen ervaren, blijkt uit verhalen. Zo schrijft hoofdpersoon Liz in het – door vrouwen – veelgelezen boek Eten, bidden en beminnen over een mediteersessie: ‘Toen luisterde ik voor het eerst naar een toespraak van de goeroe zelf, en van haar woorden kreeg ik over mijn hele lijf kippenvel, zelfs op mijn gezicht.’
Kauwen
Dergelijke uitspraken lijken echter slechts kleurrijke omschrijvingen van emoties, gezien de verklaring hierover van Thomas Greiner, professor anatomie in de Verenigde Staten. ‘Er zijn verschillende delen van het lichaam waar geen erector pilae in de huid zitten. Deze huid zit op bepaalde lichaamsdelen die een specifieke functie hebben, zoals de grijpende functie van onze handpalmen’, schrijft Greiner.
In ons gezicht hebben we echter wel spieren die op erector pilae lijken. Deze spieren zijn veel groter gegroeid dan de erector pilae in andere lichaamsdelen. ‘Deze spieren staan bekend als de spieren voor gezichtsuitdrukkingen’, licht Greiner toe. Bij de meeste dieren zijn deze spieren vooral belangrijk voor het kauwen en om de mond te sluiten. Mensen gebruiken ze daarnaast ook om te lachen, te fronsen en andere gezichtsuitdrukkingen te maken die onze emoties uitdrukken. Greiner: ‘We krijgen dus geen kippenvel op ons gezicht, omdat de spieren van de huid daar andere functies hebben, die belangrijker zijn.’
Meer lezen?
Tags