Op mijn zestiende schreef ik mijn eerste sollicitatiebrieven. Welke lessen heb ik geleerd als ik terugkijk naar die allereerste brieven?
Ooit wilde ik een vakantiebaantje in een natuurvoedingswinkel. In mijn brief schreef ik: “Ik kom geregeld in de winkel als mijn ouders er boodschappen doen.” Een uitnodiging voor een gesprek heb ik niet gekregen. Niet zo verassend. Ik had in die situatie – geen aansluitende opleiding of werkervaring – beter iets kunnen vertellen over mijn persoonlijke eigenschappen die mij geschikt maakten. Of nog beter: ik had langs kunnen gaan en vragen wie ik kon spreken over vakantiewerk. Zo had ik in ieder geval mijn enthousiasme kunnen overbrengen. Maar dat durfde ik natuurlijk niet.
Bij alle verzorgingshuizen in mijn woonplaats probeerde ik het ook. Ik stuurde overal dezelfde brief naar toe (maar niet met dat zinnetje natuurlijk). Ook daar werd ik niet uitgenodigd. Uiteindelijk vond ik wel een vakantiebaantje, maar niet dankzij mijn brief.
Veel mensen vinden het lastig om een goede sollicitatiebrief te schrijven. Dat is niet zo gek: er hangt ook wel wat van af. Ik heb sinds die eerste sollicitaties wel een paar lessen getrokken uit mijn brieven, reacties van bekenden en werkgevers, maar ook van verschillende websites en een heel oud – maar nuttig – boekje over solliciteren. En dan kom je erachter dat het allemaal begint bij één vraag.
Waar schrijf je je brief eigenlijk voor?
Gelukkig weet bijna iedereen wel dat je brief moet aansluiten bij de vacature en de organisatie. Zoals elke tekst heeft ook een sollicitatie brief een eigen doel en doelgroep. Je schrijft hem namelijk niet om over jezelf te vertellen in de hoop dat de werkgever jou als een geschikte kandidaat ziet.
Nee, je schrijft met als enige doel om uitgenodigd te worden. In gesprek kun je je pas echt voorstellen namelijk. In elke brief moet je een andere lezer overtuigen. En dat is precies de reden dat je bij elke brief het beste helemaal opnieuw begint. Natuurlijk kun je af en toe wat zinnen hergebruiken, maar je brief zou bij elke sollicitatie voor het grootste deel nieuw moeten zijn.
Het heeft bij mij wel even geduurd voordat dit kwartje viel en ik een formule vond om mijn brieven te verbeteren. Ik wist het wel, maar de neiging bleef nog lang bestaan om grote stukken over te nemen uit vorige brieven. Standaard brieven stuurde ik nooit, maar toch kon het beter. Ik was nog te veel op mezelf gericht in plaats van op de werkgever.
Wat niet hielp…
Tegelijk las ik me suf op allerlei websites over de ingrediënten van een succesvolle sollicitatiebrief. Ik heb gespeeld met creatieve openingszinnen. Dat helpt toch ook om de aandacht te trekken? Maar als je je meer inleeft in degene die de brief leest, dan kom je al snel tot de conclusie dat je daar je aandacht niet op moet richten. Je leidt de aandacht van de werkgever misschien juist af van de inhoud van je brief. Wat denk je van deze bijvoorbeeld?
“Ik hoor het u haast denken: ‘Hè hè, eindelijk een sollicitatiebrief met een creatieve openingszin.’ Dat klopt, want als reclamemaker zorg er altijd voor dat mijn boodschap overkomt.”
Nooit zelf gebruikt, maar deze is wel te vinden bij een bedrijf dat je CV en brief kan maken. Natuurlijk kan het minder cliché dan:
“Hierbij solliciteer ik….”
of: “Naar aanleiding van uw advertentie…”
Ik denk dat je de opening het beste simpel kan houden. Verwijs naar de vindplaats van de vacature vond of dat je al met iemand uit de organisatie gesproken hebt. Het gaat tenslotte om de inhoud van je brief.
Wat waren dan mijn betere brieven?
Een brief die ik een drie jaar geleden aan een Vlaams tekstbureau schreef, spreekt mij nog steeds aan. Vanwege woon-werkafstand kwam ik niet door de eerste selectie. Blijkbaar lag het niet aan de brief. Maar ik heb ook veel minder goede brieven geschreven. Waar zit het hem nu in? Het is een open deur, maar toch gaat het om twee dingen:
- Goed bij de functie en de organisatie passen door je opleiding, ervaring en/of persoonlijke eigenschappen.
- Goed kunnen overbrengen waarom ze jou moeten uitnodigen voor een gesprek.
Als 1 niet opgaat, kun je meestal beter niet solliciteren. Die fout heb ik ook wel eens gemaakt. Ik zag wel aanknopingspunten, maar als die te mager zijn, slaag je meestal ook niet met 2, overbrengen waarom je geschikt bent.
Als 1 wel opgaat, maar 2 niet lukt, is dat zonde. De werkgever weet dan niet waarom jij zo geschikt bent. Het volgende stappenplan kan je houvast geven als je worstelt met het overbrengen van je boodschap:
7 stappen voor een betere brief
De inhoud van je brief altijd anders, maar de basis van elke brief is hetzelfde. De basis bedenk je vóórdat je begint te schrijven:
Stap 1: Bedenk alle argumenten waarom jij geschikt bent en dus uitgenodigd moet worden. Denk aan verschillende soorten argumenten, bijvoorbeeld op het gebied van werkervaring, competenties en ambities.
Stap 2: Kies de drie belangrijkste argumenten. Meestal is dat een goed aantal, niet te veel en niet te weinig.
Stap 3: Zet onder elk argument welke uitleg en welke concrete voorbeelden je kunt gebruiken. Schrap eventueel tot je de belangrijkste ondersteuning van je argumenten over hebt.
Stap 4: Bedenk in welke volgorde je de drie argumenten het best kan noemen.
Stap 5: Schrijf bij elk argument een alinea.
Stap 6: Maak je brief ‘scanbaar’. Kun je uit bijvoorbeeld de eerste en de laatste zin van een alinea de boodschap halen?
Stap 7: Schrijf een korte begin- en eindalinea. Kijk dan nog eens naar de rode draad in je brief. Sluiten de delen op elkaar aan?
Het idee achter deze zeven stappen is dat je de lezer bij de hand neemt. Misschien leest de werkgever je hele brief, maar het kan net zo goed zijn dat hij of zij nog geen halve minuut naar je brief kijkt. Dan kun je het maar beter zo makkelijk mogelijk maken. Kijk ook eens naar mijn “bouwplaatsmethode” .
Meer lezen over solliciteren?